ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑ Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ-ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ

ΤΟ ΓΕΦΥΡΙ ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ-                                                                        ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

ΠΡΟ-ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ: 

• Οι μαθητές κλήθηκαν με βάση την παρακάτω εικόνα να πλάσουν μια ιστορία για το τι μπορεί να έγινε στο γεφύρι. (προφορική δραστηριότητα)

• Ζητήθηκε από τους μαθητές να αναγνωρίσουν τα συμβάντα που απεικονίζουν οι παρακάτω φωτογραφίες και να σχολιάσουν τι κοινό έχουν μεταξύ τους.

• Είδαν πληροφορίες για την ιστορία του γεφυριού

(https://discoverarta.gr/destinations/istoriko-gefyri-tis-artas/)

και είδαν 3d animation (https://www.youtube.com/watch?v=lgOSnedhJxs&t=106s)

ΚΥΡΙΩΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

Δόθηκε στους μαθητές φύλλο εργασίας

ΜΕΤΑΝΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΣΤΑΔΙΟ

• Οι μαθητές έμαθαν για τις παραλλαγές του δημοτικού τραγουδιού που υπάρχουν και σε άλλες περιοχές των Βαλκανίων και τους δόθηκε σε φύλλο εργασίας η αλβανική εκδοχή. Τη διάβασαν και εντόπισαν ομοιότητες και διαφορές με το δικό μας δημοτικό τραγούδι. 

https://parallaximag.gr/taxidi/ellada-taxidi/to-gefyri-tis-artas-kai-thrylos-tou-sta-valkania

Η ποντιακή παραλλαγή έχει τον τίτλο «Της τρίχας το γεφύρι», το οποίο βρίσκεται στο δρόμο Τραπεζούντας – Ερζερούμ και ενώνει τις δύο όχθες του ποταμού Πυξίτη. Ο πρωτομάστορας θυσιάζει την γυναίκα του ως προσωπική θυσία για το καλό του συνόλου. UnmuteRemaining Time -0:00   Fullscreen Στην Αλβανία, έχουμε το κάστρο της Ροζάφας, το οποίο το χτίζανε τρία αδέλφια, αλλά οι τοίχοι του δεν κρατούσαν και έπεφταν. Τότε ένας γέροντας είπε πως για να κρατηθεί, μια από τις γυναίκες τους πρέπει να θυσιαστεί. Ας είναι αυτή που θα φέρει το φαγητό αύριο το μεσημέρι στον τόπο εργασίας. Και ενώ οι δύο δεν άντεξαν και είπαν στις γυναίκες τους τι θα συμβεί, αυτές έβαλαν την γυναίκα του μικρότερου που δεν το μαρτύρησε να πάει, προφασιζόμενες πως είναι άρρωστες. Έτσι, η Ροζάφα έγινε θυσία για να χτιστεί το κάστρο. Λέγεται πως τα βράχια πλάι από το κάστρο είναι πάντα υγρά από τα δάκρυα της μάνας και του άντρα της. Η θρακιώτικη παραλλαγή έχει τον τίτλο «Χίλιοι μαστόροι μωρή Βέργω μου», ενώ η Κυπριακή «ο Ναλιαντής τζ η Μαρουδάκι» τελειώνει με τον στίχο: Ανάθεμά τη µάνα της και την καρδιά που είχε, ανάθεμα τη μάνα της την πικρογαλατούσα. Τρεις κόρες που τις έκαµε, τρία γεφύρια έχτισαν, η µια έχτισε το Γαλατά, η άλλη τον Ευφράτη και η τρίτη, η καλύτερη, της Τρίχας το γιοφύρι. Στην Βουλγαρία συναντάμε το Dyavolski, την «γέφυρα του διαβόλου». Κατασκευάστηκε τον 15ο αιώνα και αποτελεί, ειδικά κατά τις βραδινές ώρες, τον φόβο και τον τρόμο των κατοίκων, λόγω των θρύλων που την συνοδεύουν. Εδώ η ιστορία αναφέρει πως την γέφυρα έχτισε ένας νεαρός, αφού ήρθε σε συμφωνία με τον διάβολο, οι πατημασιές του οποίου υπάρχουν στα πετρώματα. Αργότερα, λέγεται πως από την γέφυρα έπεσε ένα κορίτσι για να μην παντρευτεί έναν άντρα που της έδιναν επειδή ήταν πλούσιος, αλλά αυτή δεν αγαπούσε.  Στην Σερβική εκδοχή, οι μάστορες γίνονται βασιλιάδες και την εντολή δίνει μια νεράιδα. Στην Πομακική εκδοχή, παρόμοια με την Ελληνική, ο πρωτομάστορας είναι στεναχωρημένος που το δαχτυλίδι του γάμου του έπεσε μέσα στο γεφύρι. Τότε η γυναίκα του, για να μην είναι λυπημένος, του λέει πως θα το βγάλει. Όταν κατεβαίνει, οι άλλοι μάστορες την χτίζουν ζωντανή. Ο μύθος της ανθρωποθυσίας για να χτιστεί μια γέφυρα έχει εμπνεύσει πολλούς συγγραφείς και καλλιτέχνες να γράψουν την δική τους ιστορία, να την αποτυπώσουν με μουσική και ζωγραφική. Έναν διαφορετικό μύθο που εξαπλώθηκε σχεδόν σε όλη την Ευρώπη συναντάμε στο κατά τα άλλα παιδικό και φαινομενικά αθώο τραγουδάκι «Ήταν ένα μικρό καράβι», που ο ένας πρέπει να φαγωθεί για να ζήσουν οι υπόλοιποι. Μέχρι πού μπορεί να φτάσει η θυσία μας για το κοινωνικό καλό σήμερα και σε τι βαθμό θα εκτιμηθεί; Διαφορετικές οι αντιλήψεις και ο τρόπος ζωής εκείνα τα χρόνια από ότι σήμερα, που αυτή η πράξη έστω και με την μορφή ενός μύθου, φαντάζει παράλογη και ξένη προς τα εμάς.. Διαβάστε περισσότερα εδώ: https://parallaximag.gr/taxidi/ellada-taxidi/to-gefyri-tis-artas-kai-thrylos-tou-sta-valkania

• Στο τέλος τους ζητήθηκε:

Να δώσουν ένα διαφορετικό τέλος από το σημείο που εμφανίζεται η λυγερή.

ή

Να γράψουν έναν εσωτερικό μονόλογο του πρωτομάστορα στον οποίο θα φανερώνονται οι σκέψεις και τα συναισθήματά του.

ή

Να γράψουν έναν διάλογο μεταξύ του πρωτομάστορα και της γυναίκας του μόλις αυτή συνειδητοποιεί τι επρόκειτο να γίνει.

Ενδεικτικές εργασίες μαθητών

Διαφορετικό τέλος

Τη βλέπει, λοιπόν, ο πρωτομάστορας να έρχεται από μακριά τη λυγερή και η καρδιά του σπάει. Βλέπει κι αυτή τους μαθητές και τους μάστορες και τους χαιρετά χαρωπά:

 "Καλημέρα σας, μάστοροι και μαθητάδες!" τους λέει και γυρνάει το βλέμμα της στον πρωτομάστορα: 

"Μα γιατί είναι έτσι βαρύς ο πρωτομάστορας;" 

"Του έπεσε το δαχτυλίδι του γάμου σας μέσα στα θεμέλια του γεφυριού και είναι πολύ δύσκολο να φτάσει κάποιος από εμάς ως εκεί κάτω" είπε ένας μάστορας.

"Μην ανησυχείς, άντρα μου, θα κατέβω εγώ να το βρω και να στο φέρω" είπε η γυναίκα κι άρχισε να κατεβαίνει στα θεμέλια. Ο πρωτομάστορας την κοιτούσε θλιμμένος.

   Μετά από λίγη ώρα, η γυναίκα τους είπε πως δεν μπορούσε να βρει το δαχτυλίδι και ζήτησε να την ανεβάσουν επάνω. Τότε οι μάστορες ξεκίνησαν να χτίζουν τη γέφυρα και να κλείνουν τη λυγερή μέσα σε αυτή. Η γυναίκα, αντιλαμβανόμενη την παγίδα, άρχισε να ξεστομίζει κατάρες για το γεφύρι.

   Τελικά, όμως, λίγο πριν νυχτώσει και τελειώσουν τις δουλειές τους οι μάστορες, ένα άλλο πουλί εμφανίστηκε στον πρωτομάστορα και του είπε: "Σταμάτα τις εργασίες στο γεφύρι και βγάλε τη γυναίκα σου. Όλες αυτές τις δοκιμασίες σού τις έστειλε ο Θεός για να σε δοκιμάσει. Απέδειξες πως είσαι άξιος πρωτομάστορας." 

Τότε, ο άντρας πέταξε από τη χαρά του και έδωσε διαταγή στους μαστόρους να βγάλουν τη γυναίκα του και να σταματήσουν τις εργασίες για σήμερα. Θα συνέχιζαν αύριο...

Γιώργος, Γ1

Η Λυγερή εμφανίζεται εμφανώς ταραγμένη διότι έμαθε από το πουλί τι θα ακολουθήσει. Σε όλο τον δρόμο μίλαγε και αναρωτιόταν " Για ποιο λόγο το κάνει αυτό; Δε με αγαπάει πια; Άραγε έχει τύψεις;" Στο μυαλό της μέσα δημιουργήθηκαν τόσα ερωτήματα όμως ένα σκεφτόταν και ξανασκεφτόταν:  αν την αγαπάει. Όταν έφτασε εκεί εμφανώς θυμωμένη πλέον ζητά εξηγήσεις. Προτού προλάβει να πει οτιδήποτε, ένα από τα μαστοριά την πετάει απότομα  βαθιά μέσα στο γιοφύρι και κάπου εκεί ο πρωτομάστορας άρχισε να μετανιώνει γιατί είτε έπρεπε είτε όχι ήταν γυναίκα του και δεν ήταν σωστό απέναντι προς το πρόσωπό της. Έτσι καθώς έκανε ερωτήσεις η Λυγερή αυτός δεν απαντούσε, όμως όταν αυτή τον ρώτησε για πολλοστή φορά αν την αγαπά, τότε εκείνος απέδειξε ότι την αγαπάει. Δεν άντεξε, την πήρε στην αγκαλιά του και έφυγαν τρέχοντας μακριά από όλους και από όλα. Και έτσι ζήσαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα.

Ιωάννα, Γ1

Από μακριά τους χαιρετά και από κοντά τους λέει: 《Γειά σας .... βαργιωμισμένος;

- Το δαχτυλίδι...

Και πριν συνεχίσει ο εργάτης, ο πρωτομάστορας τον διέκοψε λέγοντας: 

-Όχι δεν θα θυσιάσω εγώ τη γυναίκα μου για ένα γεφύρι. Να την θάψω ζωντανή! Πόσο απάνθρωπο και απαίσιο θα ήταν να το διαπράξουμε εμείς σαν άνθρωποι! 

-Για ποιο πράγμα μιλάς πρωτομάστορα; Ποιον θα θάβατε ζωντανό και γιατί;

Ο πρωτομάστορας λοιπόν δεν άντεξε και της τα είπε όλα. Η γυναίκα του έδειχνε σοκαρισμένη και τρομαγμένη. Και είπε:

- Αλήθεια, θα το κάνατε αυτό σε ζωντανό άνθρωπο για ένα γεφύρι;

Όλοι οι εργάτες την κοίταξαν χωρίς κανείς να μην πει τίποτα. Ύστερα ο πρωτομάστορας πήρε τη γυναίκα του και φύγαν μακριά και τελικά το γεφύρι ποτέ δεν χτίστηκε.

Αναστασία, Γ1

ΜΟΝΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΡΩΤΟΜΑΣΤΟΡΑ 

«Μα τι να κάνω! Εγώ έχω την ευθύνη για το κοινωνικό σύνολο. Πώς να πράξω; Εδώ δεν έχει σημασία τι θέλω αλλά τι πρέπει. Ο μόνος τρόπος για να ολοκληρωθεί το γεφύρι είναι να θυσιαστεί η γυναίκα μου. Πόση άλλη θλίψη και πόνο να νιώσω για αυτήν. Αλλά είναι η μία και μοναδική λύση…».

Οδυσσέας, Γ1